Zalecenia , ćwiczenia i propozycje strategii terapeutycznej :

Przy nadwrażliwości należy :

-na początku ograniczyć ilość i rodzaj potraw na talerzu

-podawać jedzenie niezbyt ciepłe

-przed posiłkiem podać do ssania kostki lodu i przeprowadzićzabawy odechhowe typu : dmuchanie baniek mydlanych , gwizdanie w gwizdki, granie na harmonijceustnej (zmniejszają nadwrażliwość oralną).

-dawać do ssania suszone owoce

-pić przez rurkę kisiel, budyń czy mus z rozgotowanych np. jabłek

-wprowadzać smaki od słonego i słodkiego do kwaśnego i gorzkiego w formie napojów ,

-przyprawiać potrawy tak, by przeważał smak aktualnie wprowadzany

-stopniowo różnicować fakturę i strukturę jedzenia

Nadwrażliwości smakowej często towarzyszy nadreaktywność dotykowa we wnętrzu jamy ustnej .Należy wówczas przeprowadzić trening odwrażliwiania sfery oralnej .

Przy podwrażliwości zaleca się :

-usunięcie z otoczenia dziecka niejadalnych i trujących substancji oraz leków

-usuwanie specjalną szpatułką lub szczoteczką pokrywy złogów zalegających na języku

-podawanie marchewki , twardych jabłek, kalarepy czy suchych precli do chrupania

-stosowanie częstych zmian temperatury podczas posiłków, na przykład chrupanie kawałków lodu w trakcie ciepłego posiłku,

-podawanie przez okres około dwóch tygodni pojedynczych smaków w kolejności : gorzki, kwaśny, słony i słodki

-podawanie smaków najpierw w postaci płynów : gorzkiego na tył, kwaśnego na boki, słonego na środek i tył a słodkiego na czubek języka

-podawanie dwóch smaków na przemian przy umiejętności różnicowania i rozpoznawania pojedynczych smaków

-podawanie potraw o zróżnicowanej strukturze, fakturze i kolorystyce z przewagą jednego smaku .

Ćwiczenia i zabawy stymulujące smak i rozszerzające repertuar potraw :

-picie przez rurkę różnych soków , rozpoznawanie smaku poprzez wybranie właściwego owocu, rysunku wyłącznie na podstawie smaku

-rozpoznawanie smaku cukierków owocowych wyprodukowanych z naturalnych składników poprzez wybranie właściwego owocu, rysunku wyłącznie na podstawie smaku

-smakowanie próbek jedzenia : musztardy , ketchupu, majonezu, konfitury, miodu, różnych rodzajów sera, nazywanie ich

-degustacja kawałków sezonowych owoców i warzyw, identyfikowane smaku z ich całymi postaciami (powinny znajdować się wszystkie przed dzieckiem)

-określanie smaków : słodkiego, gorzkiego, słonego, kwaśnego, podczas degustacji, dobieranie do określonego smaku właściwego rysunku,

-kończenie zdań : czekolada jest …cytryna jest .. sól jest…itp.

Żródło : Bożena Odowska- Szlachcic „ Terapia integracji sensorycznej”.

Podczas stymulacji zapachowej , należy używać naturalnych wyrazistych zapachów.

Aromatoterapia polega na oddziaływaniu na zmysł węchu poprzez

-wdychanie zapachów

-masaż z zastosowaniem określonych olejków

-kąpiele aromatoterapeutyczne

Wdychanie zapachów może odbywać się bezpośrednio, to jest poprzez przystawianie buteleczki z zapachem bezpośrednio pod nos. Aromat można też wdychać ,wykorzystując kominki zapachowe lub nawilżacze na grzejniki.

Podczas masażu olejkiem zapachowym , wybieramy technikę, którą dziecko lubi .Może to być oklepywanie, rozcieranie, opukiwanie czy używanie masażerów.

Olejki zawierające wyciągi z :

Migdałów i zielonej oliwki- nawilżają skórę

Zielona herbata- antybakteryjne i przeciwzapalne

Pomarańcza, lawenda i melisa – uspokajają

Gardenia –stymuluje krążenie

Cytryna –harmonizuje napięcie układu nerwowego

Eukaliptus – wspomaga układ oddechowy i wpływa na poprawę nastroju

Imbir- przeziębienie

Mięta – niedrożność zatok

Cynamon-trawienie

Zalecenia ,ćwiczenia i propozycje strategii terapeutycznych

Przy nadwrażliwości należy:

-ograniczyć stosowanie zapachowych środków czystości i higienicznych

-zrezygnować z aromatycznych przypraw i ograniczyć intensywne zapachy powstające podczas gotowania niektórych potraw

-wybierać pokarmy o łagodnym smaku

-używać świeżego powietrza i zapachu zmielonej kawy jako neutralizatorów

-często wietrzyć mieszkanie i pościel

-umiejscowić pokój dziecka z dala od kuchni

-uprzedzić dziecko podczas wprowadzania nowego zapachu

-nie podawać zapachów bezpośrednio pod nos

-terapię rozpocząć od zapachów łagodnych i mało wyrazistych

-posługiwać się wyłącznie zapachami naturalnymi

-szczególnie używać zapachów cynamonu , wanilii i owoców cytrusowych

Przy podwrażliwości należy :

-stworzyć w najbliższym otoczeniu okazję do  częstego stykana się z różnymi zapachami

-poprzez podawanie naturalnych zapachów z dalszej odległości odzwyczajać od wąchania z bliska przedmiotów i osób

-stosować ostre i wyraziste zapachy

-aromat podawać bezpośrednio pod nos i nazywać go

-nie charakteryzować zapachu (przyjemny lub nieprzyjemny)

-wykonywać ćwiczenia w rozpoznawaniu zapachu z zamkniętymi oczami

Propozycje ćwiczeń i zabaw stymulujących zmysł węchu :

-określnie preferencji zapachowych dziecka (lubisz ten zapach?)

-ustawianie pojemników z zapachami  od najbardziej przyjemnego do najbardziej niemiłego samodzielnie przez dziecko lub z naszą pomocą.

-rozpoznawanie zapachów z naszą pomocą

-łączenie zapachów w pary

-rozpoznawanie po zapachu i dotyku przypraw wcześniej poznanych i omówionych

-kojarzenie bez udziału wzroku zapachów z łazienki czy kuchni, np. mydło, wanilia, płyn do kąpieli , kawa mielona

-szukanie ukrytego zapachu

-klasyfikowanie zapachów w kategorie według rysunków (co pachnie lasem , kuchnią , łazienką, morzem ,łąką)

Źródło- Bożena Odowska –Szlachcic „Terapia integracji sensorycznej „.

Karolina Targońska

Układ przedsionkowo – proprioceptywny

Układ przedsionkowy i układ proprioceptywny to najczęściej rozwijające się i dojrzewające systemy zmysłowe .Receptory układu przedsionkowego znajdują się w uchu wewnętrznym i mają ścisły związek anatomiczny z systemem słuchowym. Receptory układu  proprioceptywnego (czucia głębokiego) zaś rozmieszczone są w mięśniach, ścięgnach i stawach.

Układ przedsionkowo – proprioceptywny umożliwia odbieranie doznań związanych z ruchem i zmianami w ruchu .Wpływa na utrzymanie równowagi, świadomości przestrzeni, właściwe napięcie mięśniowe, koordynację i płynność ruchu. Od jego prawidłowego działania zależy kształtowanie się i rozwój funkcji ruchowych czuciowych i poznawczych .

Właściwie dobrane ćwiczenia stymulujące układ przedsionkowy normalizują działanie systemu nerwowego. Wpływają również na rozwój funkcji słuchowo – językowych oraz na odbiór wrażeń przez inne systemy zmysłowe.

Niedojrzałość układu przedsionkowego przejawia się charakterystycznymi zaburzeniami w funkcjonowaniu dziecka na co dzień oraz trunościami w nauce .

Nieprawidłowości w funkcjonowaniu układu przedsionkowego mogą mieć charakter podwrażliwości lub nadwrażliwości (niepewność grawitacyjna).

Dysfunkcje o charakterze podwrażliwości przedsionkowej przejawiają się

-wzmożoną potrzebą ruchu obrotowego

-obniżonym napięciem mięśniowym w obrębie ciała i aparatu mowy

-utrzymaniem nieprawidłowej postawie ciała

-wzmożonym napięciem w kończynach

-zaburzeniami równowagi

Zaburzenia w kontroli postawy

-słaba współpraca w zakresie obu stron ciała

Niepewność grawitacyjna  -dysfunkcje o charakterze nadwrażliwości przedsionkowej – przejawiają się

-lękiem przed oderwaniem stóp od podłoża

-szuraniem nogami

-chorobą lokomocyjną

-lękiem przed ruchem obrotowym i ruchem w tył

-strachem przed upadkiem lub wysokością

-niechęć do huśtawek , zjeżdżalni , karuzeli , zabaw na trampolinie

-problem z oceną odległości

System propriocepcji blisko współpracuje z układem przedsionkowym , odbiera informację z mięśni , stawów, ścięgien .Prawidłowe działanie tego systemu wpływa na sprawne poruszanie się i wykonywanie  czynności ruchowych bez konieczności kontroli wzrokowej .Pomaga budować schemat ciała i poczucie, gdzie znajdują się nasze części ciała i jak się poruszają .Układ proprioceptywny ma duży wpływ na rozwój funkcji motorycznych i koordynację ruchów .

Charakterystyczne objawy zaburzeń w zakresie propriocepcji to :

-niekontrolowane chaotyczne ruchy

-dążenie do mocnego uścisku

-u małych dzieci tendencja do gryzienia i szczypania siebie i innych

-niszczenie zabawek i przedmiotów z powodu braku kontroli nad własnym dotykiem

ŻRÓDŁO

Bożena Odowska – Szlachcic  „Terapia Integracji Sensorycznej „

Układ dotykowy 

Układ dotykowy jest największym i najbardziej pierwotnym systemem zmysłowym .Pomaga różnicować to, czego dotykamy i gdzie jesteśmy dotykani .Ostrzega przed nieoczekiwanymi  lub niebezpiecznymi wrażeniami dotykowymi .Ma wpływ na poczucie bezpieczeństwa, równowagę emocjonalną, koncentrację uwagi i funkcje ruchowe.

Odbieranie wrażeń dotykowych odbywa się za pomocą czucia powierzchniowego i różnicującego. Czucie powierzchniowe  pozwala nam lokalizować miejsce dotyku bez udziału wzroku, odróżniać faktury materiału, powierzchnie i kształty. Czucie różnicujące to odbieranie wrażeń związanych z bólem , temperaturą i ciśnieniem .

Nieprawidłowości w zakresie odbierania i przetwarzania bodzców dotykowych to nadwrażliwość lub obronność dotykowa .

Charakterystyczne objawy nadwrażliwości dotykowej to:

-postawa wycofująca, wzdryganie się na dotyk, niechęć do fizycznego kontaktu z rówieśnikami

-unikanie wszelkich manipulacji w obrębie głowy , twarzy i jamy ustnej

-nadruchliwość i zaburzenia koncentracji uwagi

-preferowanie bycia ubranym od stóp do głów, noszenie obszernych ubrań, niechęć do zdejmowania butów

-nietolerancja określonych konsystencji potraw

-unikanie lepienia, malowania palcami i zabaw np. w piasku

-trzymania przyborów do pisania opuszkami palców

Normalizacja układu dotykowego

1.Masaże fakturowe

2.Masaż okolicy głowy , szyi , barków – głaskanie rozciąganie , poklepywanie

3.Masaż głowy – głaskanie , klepanie , ugniatanie , ostukiwanie

4.Malowanie palcami – farbami , budyń , kisiel , pianka do golenia

5.Baraszkowanie , toczenie się po  zróżnicowanych strukturach

6.Szczotkowanie , masowanie dłoni  myjkami , szczotkami , dywanikami o różnej fakturze.

7. Zabawy w materiale sypkim : wsypujemy do dużej miski na zmianę :fasole , ryz , piasek, kisiel. Zachęcamy dziecko do zabawy danym materiałem np. poprzez wyjmowanie ukrytych  w materiale sypkim drobnych zabawek,

8.Ściskanie różnego rodzaju piłeczek , ściskaczy o zróżnicowanej fakturze.

9.Domina dotykowe – dobieranie w pary figur o tej samej fakturze bez kontroli wzroku

12. Turlanie połączone z zawijaniem w sprężysty materiał ( karimatę , folię bąbelkową, kołderkę).Zawijamy , uciskamy , odwijamy .

13.Uciskanie, wałkowanie ,ubijanie całej powierzchni ciała duża piłką. Dziecko leży na brzuchu , zachowujemy kierunek od góry  do dołu.

14.Chodzene przez tunel , przeciskanie się przez dwie płaskie powierzchnie.

15. Ciąganie dziecka ułożonego na kocu, za ręce , nogi  w leżeniu zmiennym : na brzuchu, na plecach

16.Niedzwiedzie uściski.

ŻRÓDŁO

Bożena Odowska – Szlachcic  „Terapia Integracji Sensorycznej „

Integracja sensoryczna - co to jest?

Dr Ayres (twórczyni metody SI) definiuje integrację sensoryczną jako proces, w którym następuje organizacja dostarczanych do naszego organizmu wrażeń, tak by mogły być wykorzystane w celowym, zakończonym sukcesem działaniu.

W każdej chwili nasz mózg bombardowany jest niezliczoną ilością bodźców płynących z oczu, uszu, nosa, skóry, mięśni, ścięgien i stawów, a także ze zmysłu przedsionkowego - czujnika siły grawitacji znajdującego się w błędniku, który rejestruje wrażenie ruchu naszego ciała. Mózg musi sobie poradzić z napływającymi informacjami - przyjąć je, przetworzyć i odpowiednio zareagować. Jeśli nie potrafi odebrać sygnału z któregoś ze zmysłów albo go źle zinterpretuje - nie potrafimy właściwie zadziałać w określonej sytuacji.

Metoda integracji sensorycznej to, najogólniej mówiąc, system ćwiczeń, które mają nauczyć mózg właściwego reagowania na bodźce zewnętrzne. Terapia określana jest jako terapia naukowej zabawy. Dziecko wykonuje ćwiczenia i zabawy ruchowe, które poprawiają jakość odbierania, przesyłania i organizowania  bodźców, czyli ogólnie jakość funkcjonowania systemów sensorycznych.

Dla kogo?

Ze względu na szczególne potrzeby rozwojowe i terapeutyczne metoda IS wykorzystywana jest w pracy z dziećmi:

• ze specyficznymi trudnościami szkolnymi takimi jak: dysleksja, dysgrafia, słaba koncentracja uwagi,
• z ADHD,
• z mózgowym porażeniem dziecięcym, 
• autystycznymi,
• cierpiącymi na schorzenia o podłożu genetycznym (np. zespół Downa, Aspergera, Retta, Williamsa, Turnera, Kinefertera),
• niedowidzącymi i niedosłyszącymi,
• z upośledzeniem umysłowym.

Podczas sesji terapeutycznej wykorzystywany jest specjalistyczny sprzęt. Są to m.in.: piłki rehabilitacyjne Bobathów, deskorolki, równoważnie, sprzęt podwieszany - wałek, hamak, huśtawka tarczowa, platforma terapeutyczna, a także drobny sprzęt rehabilitacyjny typu: piłki, szczotki, obciążniki, rozmaite faktury materiałów.